biofeedback, neurofeedback

Biofeedback – jak trening mózgu buduje odporność psychiczną?

Czym jest terapia Biofeedback?

Biofeedback to forma terapii, podczas której terapeuta dostarcza pacjentowi informacji zwrotnej o tych parametrach psychofizjologicznych, których pacjent nie jest normalnie świadomy. Dzięki temu pacjent może je świadomie kontrolować podczas sesji. Choć technika została opracowana już w latach 60. XX wieku i początkowo stosowana w szkoleniach NASA, to obecnie dopiero zyskuje na popularności. Na ten moment jest nawet refundowana przez Fundusz (centralny niedosłuch u dzieci).

Jeśli chodzi o mierzone parametry, to wyróżnia się następujące przypadki biofeedbacku:

EEG (neurofeedback)Aktywność mózgu
HEGKolor (natlenienie) krwi
HRVZmienność rytmu serca
GSRPrzewodzenie skóry
RESPRytm oddechu
TEMPTemperatura ciała
EMGNapięcie mięśniowe
BIOFEEDBACK

Najczęściej stosuje się konkretnie neurofeedback i to właśnie na nim się dziś skupimy. Jest to bezinwazyjny i bezbolesny trening mózgu. W 1996 roku uznało go Polskie Towarzystwo Neurologii do stosowania na równi z innymi metodami neurofizjologicznymi. Sam proces terapii jest niezwykle ciekawy, zapraszam do lektury!

Neurofeedback – trening fal mózgowych

Terapię neurofeedback przeprowadza specjalista-terapeuta. Cały proces poprzedza zazwyczaj qEEG, czyli analiza ilościowa EEG, bo uwzględnia ona również częstotliwość fal. Wyniki pozwalają określić odchyły – a co za tym idzie cele terapeutyczne. Te cele ustala się poprzez wyznaczenie, jakie częstotliwości fal będą najodpowiedniejsze, by pacjent odczuł poprawę. Po takiej konsultacji można rozpocząć właściwą terapię.

Czym są fale mózgowe?

Aby dobrze zrozumieć proces terapii warto przyjrzeć się falom mózgowym i ich znaczeniom. Pojawianie się ich jest lustrzanym odbiciem naszych stanów psychicznych, samopoczucia. Są to cykle aktywności bioelektrycznej mózgu, a rejestruje się je za pomocą aparatury elektroencefalograficznej.

fale mózgowe, biofeedback

Zdrowy mózg wytwarza 4 rodzaje fal:

  • Fale alfa – są najbardziej pożądanymi. Występują w stanie spoczynku oraz dobrej koncentracji uwagi. Pojawiają się przy zamkniętych oczach, znikają po ich otwarciu.
  • Fale beta – oznacza rytm gotowości. Odpowiada za stres, zmęczenie, trudności w skupieniu uwagi, problemy z uwagą.
  • Fale theta – najczęściej występują podczas transu, hipnozy czy intensywnych emocji. Zanikają związki logiczne, a myśli stają się niespójne. Objawiać się mogą zmęczeniem, sennością.
  • Fale delta – to najwolniejsze fale. Występują w czasie snu albo głębokiej medytacji.

Jak wygląda terapia neurofeedback?

Terapia jest techniką treningu mózgu i polega na wyuczeniu wytwarzania odpowiednich fal mózgowych. Opiera się na biologicznym sprzężeniu zwrotnym – czyli pacjent dostaje na bieżąco informację o fizycznych zmianach swojego stanu fizjologicznego. Dzięki temu jest w stanie zidentyfikować, kiedy jego mózg wytwarza fale na pożądanej częstotliwości. W ten sposób pacjent jest w stanie nauczyć się reakcji swojego mózgu, by potem modyfikować jego pracę. Wykorzystuje się tu plastyczność mózgu, czyli zdolność komórek nerwowych mózgu do stałych przekształceń.

eeg, biofeedback

Do skóry głowy pacjenta są podłączane elektrody, które wysyłają informacje do komputera terapeuty. Odczyt z komputera przedstawia aktywne fale mózgowe, to właśnie dlatego możliwe jest wysyłanie informacji pacjentowi. W tym czasie pacjent odbywa trening. Najczęściej jest to gra komputerowa, która wyświetla się na ekranie. Pacjent nie ma dostępu do myszki, klawiatury, czy też jakiegokolwiek urządzenia sterującego grą. Tu właśnie odbywa się cały trening, bo pacjent może uczestniczyć w grze jedynie aktywując pożądane fale mózgowe. Gdy terapeuta odczytuje częstotliwości fal, których wartości mieszczą się w celach terapeutycznych (ustalonych na początku), pacjent odnosi sukces w grze. Może to być np. otrzymanie punktów. Natomiast kiedy odczyt wskazuje na przekroczenie oczekiwanych wartości, gra przestaje być satysfakcjonująca (brak punktów). Dzięki tego rodzaju komunikatom pacjent w dość przyjemny sposób jest w stanie wpłynąć na wytwarzanie pożądanych fal mózgowych. Ponieważ metoda ta skupia się na bardzo początkowej fazie problemu, efekty są długofalowe.

Kiedy stosuje się terapię neurofeedback?

Terapia zalecana jest osobom (zwłaszcza dzieciom) borykającym się z problemami takimi jak:

  • ADHD/ADD
  • Problemy z koncentracją
  • Migrena i przewlekłe bóle głowy
  • Zaburzenia pamięci
  • Stany po udarze
  • Zespoły lękowe
  • Zaburzenia snu
  • Uzależnienia

Jednak terapia polecana jest również osobom zdrowym, np. w celu zwiększenia poziomu relaksacji podczas odpoczynku, odporności na stres, czy skupienia.

biofeedback, neurofeedback

Badanie jest zupełnie bezinwazyjne, można powiedzieć, że przyjemne. Dlatego chętnie wykorzystuje się je w przypadku dzieci!

Badania nad skutecznością biofeedback

Terapia ta jest poddawana badaniom, które mają na celu określić bezpieczeństwo i skuteczność tej metody. Jednak bezpieczeństwo biofeedbacku nie powinno być kwestią kontrowersyjną. Jest to nieinwazyjna metoda, nie narusza się struktury skóry, a cały przebieg opiera się o świadome starania pacjenta.

W kwestiach skuteczności:

Do schorzeń, w których biofeedback okazał się najbardziej skuteczny należą: nietrzymanie moczu u kobiet, zaburzenia lękowe, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), chroniczny ból (w tym również migreny), padaczka czy nadciśnienie.

mówi prof. Marek Binder z Zakładu Psychofizjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Jednak co warto zaznaczyć, mimo uznania tej formy terapii przez Polskie Towarzystwo Neurofizjologii Klinicznej, nie można uznać tej metody za substytut tradycyjnej terapii zalecanej przez lekarza.

Biofeedback w praktyce

Podsumowując, biofeedback to metoda, która pozwala na rozwijanie odporności psychicznej przez świadome zarządzanie aktywnością mózgu i ciałem. Dzięki regularnym sesjom jesteśmy w stanie poprawić naszą zdolność do radzenia sobie ze stresem, lepiej reagować na trudne emocje i osiągać wyższy poziom równowagi psychicznej. Z czasem, biofeedback staje się narzędziem, które nie tylko wspiera naszą zdolność do koncentracji czy relaksacji, ale również umożliwia głębszą introspekcję i większą kontrolę nad własnym umysłem. Dla osób szukających drogi do budowania psychicznej odporności, biofeedback może stanowić krok w kierunku poprawy jakości życia i rozwoju osobistego. Zatem, jeśli zależy Ci na lepszym zarządzaniu stresem i pełniejszym przeżywaniu codziennych wyzwań, warto rozważyć tę metodę jako element wspierający Twoje zdrowie psychiczne.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *